Świąteczna gorączka w Chile zaczyna się już pod koniec listopada. To najważniejsze święta dla Latynosów zatem do ich przygotowania podchodzi sie z powagą, namaszczeniem i sercem. Inne sprawy w tym czasie schodza przeważnie na plan drugi... Liczy się zaangażowanie i staranność w lepieniu pierogów, wieszaniu świetnych girland, gdzie tylko się da i pucowaniu wszystkiego co tylko można. Ale przeważnie nikt sie nie skarży, nikt nie utyskuje, nikt nie zrzędzi... Wrecz przeciwnie. Wszedzie widać zabiegane tłumy i krzątajacych sie ludzi przy najróżniejszych czynnościach. Gołym okiem widać, że aura zbliżających się świąt dodaje energii i wyzwala dodatkowe aktywności. Aż wreszcie nadchodzi dzień główny - WIGILIA, na którą z wytęsknieniem czekali rodzice, dzieci i dziadkowie. Wszystkie pokolenia siadają zgodnie za stołem pełnym smakołyków. Ale zanim się to stanie większość z nich idzie jeszcze na tak zwaną Mszę Koguta (La Misa del Gallo). Przed kościołami robi się wtedy tłoczno. Msze zaczynają się zwykle między 18 a 21:00, trzeba bowiem pamiętać, że to południowa półkula i w Chile jest wtedy pełnia lata... Do stołu zasiada się tak jak w Polsce, z pierwszą gwiazdką, z tym że owa gwiazdka na tej szerokości geograficznej pojawia się na niebie dopiero około godziny 22:00. Siłą rzeczy dzieci muszą długo czekać na prezenty, które otwiera się po wigilijnej kolacji około północy. Dzieci wiedzą, że to Santa przywozi podarunki saniami i wrzuca przez komin.
Podczas wieczerzy podaje sie różne potrawy. Często bywa to indyk, ale nie dominuje. Generalnie, inaczej niż w Polsce na stole pojawiają się dania mięsne. Przeważnie jest to asado - grillowana wołowina - największy przysmak tej części Ameryki Południowej... niektórzy pieką bułeczki na ruszcie, do których wkłada się lekko pikantną kiełbaskę przeciętą wzdłuż na pół i polewa majonezem, pebre i sosem aji bardzo pikantnym. Kiełbaska to chorizo, bułka to pan, a całość to choripan (wymawiane cioripan lub czoripan). Do tego pije sie chicha (cicia), czyli nie do końca sfermentowany moszcz winogronowy, bardzo słodki, czasami musujący jeszcze i zdradliwie 12-procentowy.... albo piwo, albo szampana, albo wino rosé, czy białe czy czerwone - co dom to obyczaj. Mniej się ostatnio pije znanego w całej Ameryce Południowej pisco sour, czyli brandy z białych, aromatycznych winogron z sokiem z cytryny i cukrem. Pisco sour jest bardzo smaczne, ale cytryny są drogie ostatnio... parę lat temu kilogram był za równowartość 60 groszy a dzisiaj trzeba zapłacić równowartość 5 złotych lub więcej. Tradycją specyficzną jest napój zwany małpim ogonem - cola de mono, który robi się z mleka, kawy, ognistej wody czyli aguardiente, cukru i zestawu przypraw aromatycznych zawierających cynamon, goździki, wanilię i coś tam jeszcze sekretnego... Są zarówno ryby jaki i mięso, sałatki, pebre lub chancho en piedra (prosiak z kamienia) czyli mieszanka drobno siekanych lub gniecionych pomidorów, czosnku, cebuli, liści kolendry, octu, oliwy, soli, pieprzu i pikantnej papryki zwanej "aji" (czytaj ahi). Nazwa została zmieniona, bo oryginalnie było chancado en piedra czyli ugniecione w kamiennym moździerzu. Kolejnym specjałem jest pan de pascua, rodzaj ciężkiego keksu z bakaliami, do którego dodaje sie tradycyjnie ziemniaki do mąki.
Wigilia, podobnie jak w Polsce, jest tutaj w Chile silną tradycją kultywowaną przez całe wieki. Zazwyczaj organizowana w większym gronie. Średnia liczba uczestników to 20-30 osób. Co ciekawe nie ma tradycji drugiego dnia świąt, dniem świątecznym jest tylko 25 grudnia, 26 grudnia jest normalnym dniem pracy. Dzień wigilijny też jest dniem roboczym, ale większość osób bierze w tym dniu urlop, zakasuje rękawy i zabiera się za przyrządzanie wigilijnych przysmaków. Wszyscy są niezwykle podekscytowani, serdecznie do siebie nastawieni a w powietrzu wisi nastrój wyjątkowości. To najlepszy czas na rodzinne spotkania. Zwykle po świętach zaczynają się letnie wakacje dla dzieci, bo to akurat środek lata - czas na letni wypoczynek.
